شرحی بر تعریف حسابداری صنعتی

انجمن حسابداران مدیریت حسابداری صنعتی را اینگونه تعریف می کند.

حسابداری صنعتی عبارت است از تکنیک و یا روش تعیین بهای یک پروژه ، فرآیند و یا یک موضوع از طریق اندازه گیری مستقیم و یا تسهیم

در تعریف فوق از چهار مفهوم کلیدی استفاده شده است .

1-      تکنیک یا روش

2-      بها

3-      موضوع بهایابی

4-      بهایابی(اندازه گیری مستقیم یا تسهیم)

 

1-      تکنیک یا روش:

منظور از تکنیک و یا روش تعین بها این است که حسابدارن صنعتی با استفاده از راهکارها وروش های مختلف در صدد محاسبه بهای  می باشند.

برای مثال استفاده از روش های سفارش کار ، مرحله ای ، لایفو ، فایفو ، برمبنای فعالیت و......

 

2-      بها :

کلیه مخارجی   که در یک واحد اقتصادی انجام  می شود در سه طبقه ذیل دسته بندی می شود.

2-1-  بها :

در حسابداری بها به صورت ارزش منابع از دست رفته (صرف شده)  به منظور تحصیل کالا یا خدمت تعریف می شود. در عمل بها معادل مبالغ پولی  که باید  برای تحصیل یا تولید کالا ها و خدمات پرداخت شوند اندازه گیری  می شود.

شناسایی بها  از طریق اندازه گیری ارزش ریالی کاهش در دارایی ها و یا تحمل بدهی ها و یا ترکیبی از دو در زمان تحصیل صورت می گیرد. بها به منظور کسب منافع آتی   یا جاری تحمل می شود.

با توجه به اینکه انتظار داریم از بها در آینده منافعی کسب نمایم و همچنین انتظار ورود جریانهای نقدی آتی به داخل شرکت از طریق بها می رود بها تحت عنوان دارایی طبقه بندی می شود.

2-2- هزینه:

هزینه عبارت است از مخارجی که به صورت کنترل شده و به خواست شرکت با هدف کسب سود  تحمل می شود و با عملیات شرکت مرتبط می باشد. در اصل هزینه  بهایی است که منافع حاصل از آن کسب گردیده و در حال حاضر منقضی شده است.

هزینه در دوره وقوع در صورت سود و زیان گزارش می شود و باعث کاهش سود خالص واحد اقتصادی می گردد.

هزینه ها فاقد منافع آتی برای شرکت هستند و انتظار نمی رود باعث ورود وجه نقد به داخل شرکت شوند.

مانند :

هزینه حقوق و مزایای کارکنان فروش

هزینه استهلاک واحد های اداری

2-3- زیان:

زیان عبارت است از مخارجی که به شکل ناخواسته و کنترل نشده تحمل می شود و عمدتاً در راستای عملیات اصلی شرکت نمی باشد.

زیان در دوره وقوع در صورت سود و زیان گزارش می شود و باعث کاهش سود خالص واحد اقتصادی می گردد.

زیان ها فاقد منافع آتی برای شرکت هستند و انتظار نمی رود باعث ورود وجه نقد به داخل شرکت شوند.

       مانند:

      ضایعات غیر عادی تولید.

       خسارت ناشی ازآتش  سوزی

 

انواع طبقه بندی بها

     انواع طبقه بندی بها

مدیریت شرکت پیوسته درگیر انتخاب از بین راهکارهای مختلف است  اطلاعات مربوط به انواع مختلف بها و الگوی رفتار آنها نقش تعیین کننده ای در اتخاذ تصمیمات اثر بخش ایفا می کند.

اقلام بها با توجه به اهداف و اطلاعات مورد نیاز ، می تواند به روش های مختلفی طبقه بندی شود.

 

1-      قابلیت رهگیری در ارتباط با موضوع بها یابی.

2-      واکنش نسبت به تغییر در حجم فعالیت(رفتار بها.

3-      ارتباط با بهای محصول

4-      حوزه های کارکردی(حوزه عملکرد)

5-      دایره محل وقوع.

6-      زمان وقوع بها.

7-      ارتباط با برنامه ریزی و کنترل و تصمیم گیری.

بهای مستقیم و غیر مستقیم

 طبقه بندی بها بر اساس قابلیت رهگیری (ارتباط با موضوع بها یابی)

بها در ارتباط با موضوع بها یابی به دو طبقه مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود.

1-1      بهای مستقیم:

بهای که به آسانی و صرف اقتصادی بتوان آن را به موضوع بهایابی رهگیری نمود. به عبارت دیگر بهای که رهگیری آن به موضوع بهایابی دارای فزونی منافع بر مخارج است بهای مستقیم نامیده می شود.

1-2      بهای غیر مستقیم:

بهای که به آسانی و صرف اقتصادی نمی توان آن را به موضوع بهایابی رهگیری نمود. و بلکه باید به موضوع بهایابی تسهیم شود.

مثال:

برای تولید یک صندلی مواد مختلفی نظیر چوب ، فلز، چرم ، پیچ ، مهره و... به کار گرفته می شود که با توجه به اینکه  بهای چوب ، فلزو چرم به کار گرفته شده در صندلی بخش با اهمیت کل بهای تولید صندلی را شامل می شوند و به آسانی با استفاده از BOM  (فرمولاسیون تولید) می توان آن را به موضوع بها یابی رهگیری کرد و در نتیجه بهای این مواد در طبقه بهای مستقیم قرا می گیرد و لی بهای مربوط به پیچ و مهره بگار گرفته شده در تولید چون نسبت به کل بهای صندلی تولیدی ناچیز بوده و رهگیری آن به موضوع بهایابی هزینه بر است در طبقه بهای غیر مستقیم قرار می گیرد.

 

نکته:

1-      در تعیین بهای موضوع بها یابی رهگیری نسبت به تسهیم دقیق تر بوده و اطلاعات حاصله قابل اتکاتر است. ولی معمولاً رهگیری نسبت به تسهیم بها مستلزم صرف مخارج بیشتری نیز می باشد. در مواردی که منافع حاصل از رهگیری بها از مخارج آن بیشتر نباشد. رهگیری بها دارای منافع اقتصادی نبوده و در نتیجه از تسهیم بها استفاده می شود.

2-      مستقیم یا غیر مستقیم بودن یک قلم بهای خاص امری مطلق و جزء ویژگی های خاص آن بها نیست بلکه مفهوم  نسبی است و در ارتباط با موضوع بهایابی تعیین می شود. یک بهای خاص ممکن است در ارتباط با یک موضوع بهایابی بهای مستقیم و در ارتباط با موضوع بهایابی دیگر بهای غیر مستقیم باشد.

 

 

پس طبقه بندی بها به مستقیم و غیر مستقیم به موضوع بها یابی بستگی دارد.